Malatya Kale izollu Kimler Gelmiş Kimler Geçmiş

TARİHİ İÇERİSİNDE İZOLU’DAN KİMLER GELMİŞ, KİMLER GEÇMİŞ ?
Malatya Anadolu’da konum itibariyle çok önemli bir yer işgal eder. Doğusu ve Kuzeyi Fırat ve Tohma ile çevrili iken, güneyini Beydağları doğal bir kale gibi koruma içerisine almıştır.
İzollu yörenin stratejik bir yerindedir. Fırat’ın iki taraf kıyısını teşkil eder. Doğudan batıya, kuzeyden güneye bu sulardan geçilir. Böylece hem bol sulu, verimli topraklı ve elverişli iklim koşullarına sahiptir. Böyle bir yer boş ve sahipsiz olabilir mi?
Şimdi tarihi sürece bakalım, kimler gelmiş, kimler geçmiş buradan ?
•   HİTİTLER DÖNEMİ
Malatya, dolayısıyla İzollu Mezopotamya’dan Anadolu’ya geçen iç kısım yollarının en işleklerinden birisidir. Asur ticaret kolonileri bu yoları takip ederek İç Anadolu’ya gidip gelmişler. Askeri güçler ve ticaret kervanları Tohma’yı takip ederek Kaniş ( Kayseri) , oradan da Çorum dolayların da bulunan Hattuşaş (Boğazköy)’a ulaşmışlardır. (M.Ö.1900–1800)
•   MEDLER DÖNEMİ
Keyakseres kumandasındaki Med ordusu Doğu Anadolu ‘yu Kızılırmak dolaylarına kadar olan yerleri işgal etmiştir. Fırat’ın önemli geçiş yerlerini ellerine geçirmişlerdir. Malatya’da uzun seneler etkinliklerinin sürdüren Asur Devleti ortadan kaldırıp, böylece önemli su ve ticaret yollarını, zengin toprakları Medler’in egemenliği altına almışlar. (M.Ö. 600) ( Urartu Kralı Sarduriye’ye ait olan (M.Ö.750–733) İzollu Yazıtı daha açıklık getirmektedir.
•   PERSLER DÖNEMİ
Persler Malatya’ya geldiklerinde Malatya ve çevresinde Kataonlar, orta kesimde Hurri, Mitanni, Geçhitit Prenslikleri ve daha bir kısım topluluklar yaşıyorlarmış.
Pers imparatoru 1.Darios (Daryos) ülkesini 127 idari bölgeye ayırmış. Bunların her birine Satrap diyorlarmış. Malatya bunlardan Kapadokya Satraplığına bağlanmış. Daha sonra ise Makedonya Kralı Büyük İskender tüm Anadolu ile buralarını da egemenliği altına almış. (M.Ö. 356–323)
• PERSLER SONRASINDAN GÜNÜMÜZE
Malatya yöresi M.Ö. 120 yıllarında Pontus Prenslerinin bağımsızlıklarını ilan etmesi ile el değiştirip M.Ö.120 yıllarında Pontus Prenslerinin eline geçmiş. Daha sonraları Roma İmparatorluğu işgaline uğrayan Malatya M.S.395’te Bizans sınırları içerisinde kalmıştır.
Malatya ve yöresi verimli tarihini 1071’de Selçuklu Türkleri’nin başında Anadolu’ya Malazgirt’te ki Zaferle Giren Alparslan’la yaşamaya başlamıştır.
Daha da önce Malatya’nın asıl adı 7.yy. başlarında Battal Gazi duyurmaya başlamış, Malatya o tarihten beri bir ‘’Destan Şehri’’  olmuştur.
Malatya Selçuk ve Dulkadiroğulları döneminde yine parlak ve verimli yılarını yaşadı. Tohma üzerinde Kırk Köprüsü, şehirdeki kaleler, kervansaray, Ulu Cami ve ötekiler hep bu dönemlerde yapıldı ve onarıldı.
1516 tarihinde Malatya Yavuz Sultan Selim’le tanıştı. Osmanlı İmparatorluğu’na katıldı. Kaza olarak, Sancak olarak, Liva olarak bir zamanlar Diyarbakır Eyaleti’ne bağlanan Malatya, sonraları Elazığ Vilayeti’ne bağlandı. Sonuçta Malatya halkının isteği üzerine 1921’de Adıyaman’ı da içerisine alarak il oldu. İzollu’da Malatya’ya bağlı Nahiye(bucak) oldu.
İzollu yöresi son seneler, bir baraj alanı olması, kayısı üretiminin artması ve iyi para getirmesi ile verimli bir çalışma içerisine girmiş olduğundan, nüfusta bir yoğunluk yaşanmaya, eğitim, ekonomi, turizm ve sosyal yaşamdaki gelişmeler göz önüne alınarak 1990 da 3644 no.lu Kanunla ilçe olmuştur. Yeni ilçenin adı ‘’ KALE’’ dir…

Semra YİĞİT

Kısa adres:

Yazar admin - 09 Temmuz 2009. Kategori Izollu Tarihi. Bu yazıya yazılan yazıları RSS üzerinden takip edebilirsiniz RSS 2.0. Yorum yazabilir veya geri izlemede bulunabilirsiniz.